Çin’in Hong Kong Özel İdari Bölgesi’nde seçim sisteminde yapılan değişikliklerin ardından düzenlenen ilk İlçe Konseyi seçimlerinde katılım düşük oldu.
Hong Kong Seçim İşleri Komisyonundan yapılan açıklamaya göre, 4,3 milyon kayıtlı seçmenin bulunduğu kentteki seçimlerde 1 milyon 193 bin 193 kişi oy kullandı.
Temmuz 2023’te yürürlüğe giren seçim sistemi değişikliklerinin ardından yapılan ilk seçime katılım oranı yüzde 27,54’te kaldı. Bu, Hong Kong’un İngiliz sömürge idaresinden 1997’de Çin’e devrinden bu yana İlçe Konseyi seçimlerine en düşük katılım oldu.
Seçimlerde 171 aday, toplam 470 sandalyenin bulunduğu 18 İlçe Konseyinde doğrudan seçimle belirlenen 88 koltuk için yarıştı.
“Hong Kong’u vatanseverlerin yönetmesi” savıyla merkezi hükümetin siyasi çizgisine muhalif adayların seçimlere katılmasının engellendiği yeni sistemin yürürlüğe girmesinin ardından yapılan ilk İlçe Konseyi seçimlerine katılımın düşük olması dikkati çekti.
Bundan önce 2019’da, suçluların Çin’e iadesi yasa tasarısına karşı yürütülen kitlesel protestolar sırasında yapılan İlçe Konseyi seçimlerine katılım yüzde 71 ile rekor düzeye çıkmıştı.
479 sandalyenin 452’sinin doğrudan oyla belirlendiği o günkü seçim sisteminde, demokrasi yanlısı adaylar 18 İlçe Konseyinden 17’sinde çoğunluğu sağlarken seçimler adeta yasa tasarısı aleyhine referanduma dönüşmüştü.
Bu seçimde ise demokrasi yanlısı partilerin ve adayların seçime girmesinin engellenmesi ve doğrudan oyla belirlenen sandalyelerin sayısındaki belirgin düşüş, katılım oranına olumsuz yansıdı.
Hong Kong’daki seçim sisteminde değişiklik
Çin Halk Kongresi Daimi Komitesi, 30 Mart 2021’de Hong Kong Özel İdare Bölgesi’nde seçim sistemini revize eden yasal değişiklikleri onaylanmıştı.
Hong Kong’un anayasası niteliğindeki Temel Yasa’nın 1. ve 2. ek maddelerinde yapılan değişikliklerle yerel yasama organı niteliğindeki Yasama Konseyinin, yürütmenin başı niteliğindeki Hong Kong Baş Yöneticisi’nin seçimine ilişkin usul ve esaslar değiştirilmişti.
2021’deki değişikliğin ardından yapılan ilk lider seçiminde göreve gelen Baş Yönetici John Lee Ka-chiu ile ilk meclis seçiminin ardından Çin çizgisindeki üyelerden oluşan Yasama Konseyi, Yerel Konsey seçimlerinin statüsü yeniden belirlenmişti.
10 Temmuz 2023’te yürürlüğe giren değişiklikle, İlçe Konseylerinin doğrudan oyla belirlenen sandalye sayısı yüzde 90’nın üzerindeyken (452) yüzde 20’ye kadar (88) düşürülmüştü.
Öte yandan seçimlere katılacak adaylar için “güvenlik incelemesi” şartı getirilmiş, Baş Yönetici John Lee, bu yolla “sorun çıkaran Çin karşıtlarının” ve “ayrılıkçılığı ve şiddeti teşvik ederek konseyleri manipüle eden ve çalışamaz hale getirenlerin” aday olmasının engelleneceğini bildirmişti.
Hong Kong’un statüsü
Hong Kong, 1898’de imzalanan “kira sözleşmesi” ile uzun yıllar İngiltere hakimiyetinde kaldıktan sonra 1997’de Çin’e devredilmişti.
İmzalanan ortak deklarasyon çerçevesinde Hong Kong’a 2047’ye kadar basın, ifade, toplanma, inanç ve serbest akademik çalışma gibi özgürlükleri ile bağımsız idari ve hukuki yapısını koruma hakkı tanınmıştı.
Hong Kong, Çin’e bağlı olmasına rağmen kendisine ait para birimi, dil, hukuk sistemi ve kimlik kullanıyor. Özerk yapılı bölgenin sadece savunma ve dış politika gibi konularda Pekin’e bağlı olduğu bu yönetim modeli, “bir ülke, iki sistem” olarak adlandırılıyor.
Pekin yönetimi, son yıllarda bölge üzerindeki hakimiyetini artıracak Ulusal Güvenlik Yasası ve seçim sisteminde yapılan değişikliklerle bölgenin özerk yönetim yapısını aşındırdığı eleştirilerine hedef oluyor.
